فرم آیین نامه مقررات بهداشتی نانوایی ها
مواد آیین نامه |
متن مواد آیین نامه |
ماده ۱ |
کلیه متصدیان و کارگران و اشخاصی که در مرکز تهیه، تولید و توزیع و نگهداری و فروش و وسایط نقلیه حامل مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی و اماکن عمومی اشتغال دارند، موظفند دوره ویژه بهداشت عمومی را به ترتیبی که معاونت سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین و اعلام می نماید گذرانده و گواهینامه معتبر آن را دریافت نمایند. |
تبصره ۱ |
مدیریت و یا تصدی و اشتغال به کار در هر یک از کارگاه ها و کارخانجات و مراکز و اماکن و وسایط نقلیه موضوع این آیین نامه بدون داشتن گواهینامه معتبر موضوع ماده ۱ ممنوع است. |
تبصره ۲ |
استخدام یا به کارگیری اشخاص فاقد گواهینامه معتبر مندرج در ماده ۱ این آیین نامه در هر یک از کارگاه ها و کارخانجات و اماکن و مراکز و وسایط نقلیه مذکور ممنوع است. |
تبصره ۳ |
اشخاصی مانند صندوق دار، باغبان، نگهبان، راننده و نظایر آنها که در اماکن موضوع این آیین نامه شاغل بوده لیکن با مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی ارتباط مستقیم ندارند از شمول ماده ۱ فوق و تبصره های ۱ و ۲ آن مستثنی می با شند. |
ماده ۲ |
کلیه متصدیان، مدیران، کارگران و اشخاصی که مشمول ماده ۱ این آیین نامه می باشند موظفند کارت معاینه پزشکی معتبر در محل کار خود داشته و هنگام مراجعه بازرسین بهداشت ارائه نمایند. |
تبصره ۱ |
کارفرمایان موظفند هنگام استخدام اشخاص، گواهینامه معتبر ماده ۱ و کارت معاینه پزشکی آنان را ملاحظه و ضمن اطمینان از اعتبار آن در محل کسب نگهداری نمایند. |
تبصره ۲ |
کارت معاینه پزشکی منحصرا از طرف مراکز بهداشت شهرستان یا مراکز بهداشتی و درمانی شهری و روستایی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صادر خواهد شد، مدت اعتبار کارت فوق برای پزندگان، اغذیه، ساندویچ، بستنی و آبمیوه فروشان و قنادان و مشاغل مشابه و نیز کارگران کارگاه ها و کارخانجات تولید مواد غذایی و بهداشتی فاسد شدنی ۶ ماه و برای سایر مشاغل موضوع این آیین نامه حداکثر یکسال می باشد. |
ماده ۳ |
متصدیان و کارگران اماکن و مراکز و کارگاه ها و کارخانجات و وسایط نقلیه موضوع این آیین نامه موظفند رعایت کامل بهداشت فردی و نظافت عمومیز محل کار خود را نموده و به دستوراتی که از طرف بازرسین بهداشت داده می شود عمل نمایند. |
ماده ۴ |
کلیه اشخاصی که در اماکن و مراکز وسایط نقلیه موضوع این آیین نامه کار می کنند باید ملبس به لباس کار و روپوش تمیز و به رنگ روشن باشند. |
تبصره ۱ |
کلیه تهیه کنندگان مواد غذایی نظیر: آشپزان، نانوایان و مشاغل مشابه و نیز کارگران کارگاه ها و کارخانجات تولید مواد غذایی و بهداشتی که با این مواد ارتباط مستقیم دارند ملزم به پوشیدن روپوش و کلاه و اشخاصی مانند شاغلین و فروشندگان اغذیه و ساندویچ، آب میوه، بستنی، شیرینی جات، کله و پاچه و جگرکی و مشابه آنها علاوه بر روپوش و کلاه ملزم به استفاده از دستکش در حین کار می باشند. |
ماده ۵ |
متصدیان اماکن و مراکز و کارگاه ها و کارخانجات موضوع این آیین نامه موظفند برای هر یک از شاغلین خود جایگاه محفوظ و مناسبی به منظور حفظ لباس و سایر وسایل در محل تهیه نمایند. |
ماده ۶ |
متصدیان مراکز و اماکن و کارگاه ها و کارخانجات و وسایط نقلیه موضوع این آیین نامه موظفند از ورود و دخالت افراد متفرقه به امور تولید، تهیه، طبخ، حمل و نقل، توزیع و فروش مواد غذایی جلوگیری نمایند. |
ماده ۷ |
متصدیان مراکز و اماکن و کارگاه ها و کارخانجات و وسایط نقلیه موضوع این آیین نامه موظفند به تناسب تعداد کارگران خود، به ازای هر کارگر حداقل ۲٫۵ متر مربع اتاق استراحت مطابق با موازین بهداشتی تهیه نمایند. |
تبصره |
در هر حال، مساحت اتاق استراحت نباید کمتر از ۷٫۵ متر مربع و ارتفاع سقف آن نباید کمتر از ۲٫۸ مت باشد. |
ماده ۹ |
هر کارگر موظف به داشتن کلیه وسایل نظافت، شستشو و استحمام اختصاصی می باشد. |
ماده ۱۰ |
اشخاصی که به نحوی از انحاء با طبخ و تهیه و توزیع مواد غذایی سروکار دارند در حین کار شخصا حق دریافت بهای کالای فروخته شده را از مشتری نخواهند داشت. |
ماده ۱۱ |
جعبه کمک های اولیه با مواد و وسایل مورد نیاز در محل مناسب نصب گردد. |
ماده ۱۲ |
کارگران کارگاه ها و کارخانجات و اماکنی که با پخت و فرآوری مواد غذایی سروکار دارند همچنین کارگران کشتارگاه ها و محل هایی مانند آنها موظفند هر روز قبل از شروع و بعد از خاتمه کار استحمام نمایند. |
ماده ۱۳ |
استعمال دخانیات توسط متصدیان و کارگران مشمول این آیین نامه در حین کار ممنوع است. |
ماده ۱۴ |
فروش و عرضه سیگار در کارگاه ها و کارخانجات و اماکن و مراکز و محل های موضوع این آیین نامه ممنوع است. |
ماده ۱۵ |
مصرف هر گونه محصولات دخانیاتی در محوطه های عمومی کارگاه ها، کارخانجات، اماکن و مراکز و محل های موضوع این آیین نامه ممنوع است. |
تبصره ۱ |
متصدیان، مسئولین و یا کارفرمایان محل های موضوع این آیین نامه مسئول اجرای مفاد ماده ۱۵ بوده و موظفند ضمن نصب تابلوهای هشدار دهنده در نقاط مناسب و در معرض دید از نظر مصرف دخانیات جلوگیری کنند. |
تبصره ۲ |
متصدیان، مسئولین و یا کارفرمایان موضوع تبصره ۱ می توانند محل مشخصی را که کاملاً از محل های معمولی و عمومی جدا باشد، جهت افرادی که می خواهند دخانیات مصرف کنند در نظر بگیرند. |
ماده ۱۶ |
کف ساختمان باید دارای شرایط زیر باشد:۱) از جنس مقاوم، صاف، بدون درز و شکاف و قابل شستشو باشد.۲) دارای کف شور به تعداد مورد نیاز، مجهز به شترگلو بوده و نصب توری ریز روی آن الزامی است.
۳) دارای شیب مناسب به طرف کف شور فاضلاب رو باشد. |
ماده ۱۷ |
ساختمان دیوار از کف تا سقف از مصالح مقاوم بوده و طوری باشد که از ورود حشرات و جوندگان جلوگیری به عمل آورد. |
تبصره ۱ |
سطح دیوارها باید صاف، بدون درز و شکاف و به رنگ روشن باشد. |
ماده ۱۸ |
پوشش دیوارها باید متناسب با احتیاجات و لوازم مربوط به نوع کار و بر حسب مشاغل مختلف، به شرح تبصره های ذیل باشد. |
تبصره ۱ |
پوشش بدنه دیوار کارگاه های تهیه مواد غذایی، آشپزخانه، آبدارخانه، انبار مواد غذایی، میوه و سبزی فروشی، حمام، مستراح، دستشویی، رختشویخانه باید از کف تا سقف و در مورد کارگاه ها و کارخانجات تولیدی مواد غذایی تا ارتفاع حداقل ۴ متر کاشی یا سرامیک و دیوار کارخانجات از ارتفاع ۴ متر به بالا می توانند از سیمان صاف و صیقلی به رنگ روشن باشد. |
تبصره ۷ |
پوشش بدنه دیوارهای نانوایی های سنتی و کارگاه های پخت انواع نان های ماشینی و ساندویچی و فانتزی و انبار آرد و شکر آنها باید از کف تا زیر سقف از جنس کاشی یا سرامیک با سطح صاف یا سنگ صیقلی باشد. |
ماده ۱۹ |
سقف باید صاف، حتی الامکان مسطح، بدون ترک خوردگی و درز و شکاف و همیشه تمیز باشد. |
تبصره |
پوشش سقف آشپزخانه ها و هر نوع محل طبخ و همچنین گرمخانه و دوش حمام باید از جنس قابل شستشو و به رنگ روشن باشد. |
ماده ۲۰ |
وضع درها و پنجره ها باید دارای شرایط زیر باشد.۱) درها و پنجره ها از جنس مقاوم، سالم و بدون ترک خوردگی و شکستگی و زنگ زدگی و قالب شستشو بوده و همیشه تمیز باشد.۲) پنجره های بازشو باید مجهز به توری سالم و مناسب باشد، به نحوی که از ورود حشرات به داخل اماکن جلوگیری نماید.
۳) درهای مشرف به فضای باز باید مجهز به توری سالم و مناسب و همچنین فنردار باشد؛ به طوری که از ورود حشرات و جوندگان و سایر حیوانات جلوگیری نماید. |
ماده ۲۱ |
آب مصرفی باید مورد تایید مقامات بهداشتی باشد. |
ماده ۲۲ |
کلیه اماکن و مراکز و کارگاه ها و کارخانجات مشمول این آیین نامه باید دارای سیستم جمع آوری (و در مورد هتل ها و کارگاه ها و کارخانجات سیستم تصفیه) و دفع بهداشتی فاضلاب مورد تایید مقامات بهداشتی باشند. |
تبصره |
هدایت و تخلیه هر گونه فاضلاب و پساب تصفیه نشده اماکن و مراکز و کارگاه ها و کارخانجات مشمول این آیین نامه به معابر و جوی و انهار عمومی اکیدا ممنوع می باشد. |
ماده ۲۴ |
وضع و تعداد توالت و دستشویی بهداشتی و متناسب باشد. |
تبصره |
دستشویی ها باید مجهز به صابون (ترجیحاً صابون مایع) و خشک کن مناسب و بهداشتی بوده و وجود زباله دان در کنار دستشویی الزامی است. |
ماده ۲۵ |
برای کارگران باید دستشویی و توالت مجزا و مجهز به شیر آب گرم و سرد و با شرایط لازم بهداشتی در محل مناسب و به تعداد مورد نیاز به شرح ذیل وجود داشته باشد:۱) ۱ تا ۵ نفر کارگر، ۱ توالت و ۱ دستشویی.۲) ۶ تا ۲۵ نفر کارگر، به ازای هر ۱۰ نفر ۱ توالت و ۱ دستشویی (۲۵ نفر از هر کدام ۳ دستگاه)
۳) ۲۶ تا ۵۵ نفر کارگر، به ازای هر ۱۵ نفر ۱ توالت و ۱ دستشویی (۵۰ نفر از هر کدام ۵ دستگاه) ۴) ۵۶ تا ۱۱۵ نفر کارگر، به ازای هر ۲۰ نفر ۱ توالت و ۱ دستشویی (۱۰۰ نفر از هر کدام ۷ دستگاه) ۵) ۱۱۶ تا ۲۶۶ نفر کارگر، به ازای هر ۲۵ نفر ۱ توالت و ۱ دستشویی (۲۵۰ نفر از هر کدام ۱۳ دستگاه) ۶) از ۲۶۶ نفر به بالا با ازای هر ۳۰ نفر اضافی ۱ توالت و ۱ دستشویی. |
تبصره |
وجود توالت و دستشویی به شرح مفاد ماده ۲۵ و بندهای ۱ تا ۶ آن برای کارگران مرد و کارگران زن به صورت کاملا جدا و مستقل از هم اجباریست. |
ماده ۲۶ |
حمام مذکور در ماده ۱۲ باید دارای شرایط مندرج در مواد ۱۵ لغایت ۲۰، ۲۲، ۲۷، ۳۱، ۳۷ و ۳۸ این آیین نامه بوده و تعداد آن نیز متناسب با تعداد کارگران به شرح ذیل بوده و باید مشابه توالت و دستشویی برای کارگران مرد و کارگران زن به طور جداگانه محاسبه و اعمال و به صورت کاملا جدا و مستقل از هم در محل های مناسب وجود داشته باشد.۱) ۱ تا ۵ نفر کارگر، ۱ دستگاه۲) ۶ تا ۲۰ نفر کارگر، به ازای هر ۵ نفر ۱ دستگاه (۲۰ نفر ۴ دستگاه)
۳) ۲۱ تا ۵۰ نفر کارگر، به ازای هر ۱۰ نفر ۱ دستگاه (۵۰ نفر ۷ دستگاه) ۴) ۵۱ تا ۱۰۰ نفر کارگر، به ازای هر ۲۰ نفر ۱ دستگاه (۱۰۰ نفر ۱۰ دستگاه) ۵) از ۱۰۰ نفر کارگر به بالا به ازای هر ۲۰ نفر اضافی ۱ دستگاه. |
ماده ۲۷ |
دستگاه سوخت و نوع مواد سوختنی باید از نوعی باشد که احتراق به صورت کامل انجام گیرد. |
تبصره |
نصب هود با ابعاد متناسب از جنس مناسب و مجهز به هواکش با قدرت مکش کافی بالای دستگاه پخت الزامی است. |
ماده ۳۰ |
قفسه، ویترین و گنجه ها باید قابل نظافت بوده و مجهز به در و شیشه سالم و همیشه تمیز و فاصله کف آنها از زمین حدود ۲۰ سانتی متر باشد. |
ماده ۳۱ |
پیشخوان و میز کار باید سالم و سطح آن از جنس قابل شستشو باشد. |
تبصره |
میز کاری که صرفا جهت تهیه مواد غذایی به کار می رود باید فاقد هر گونه کشو و یا قفسه بوده و فضای زیر آن نیز مورد استفاده قرار نگیرد. |
ماده ۳۳ |
انبار مواد غذایی باید قابل تمیز کردن بوده و وضع داخلی آن مطابق با شرایط مندرج در مواد ۱۶ لغایت ۲۰ و ۳۸ لغایت ۴۰ این آیین نامه و حجم فضای آن متناسب با نیاز و احتیاجات مؤسسه باشد. |
تبصره ۱ |
انبار مواد غذایی باید به نحو مطلوب تهویه و میزان حرارت و رطوبت آن همواره مورد تایید مقامات بهداشتی باشد. |
تبصره ۲ |
انبار آرد و شکر باید مطابق نقشه مصوب بالاترین مقام بهداشتی محل شود. |
تبصره ۳ |
قفسه بندی و پالت گذاری در انبار به نحو مطلوب و مناسب انجام شود. |
ماده ۳۶ |
عرضه و فروش مواد غذایی آماده از قبیل ساندویچ، کباب، آش، غذاهای پخته، غذاهای فاسد شدنی، شربت آلات و نوشیدنی های فله، ترشیجات و شور و خیارشور، شیرینی جات، انواع تنقلات و خشکبار و آجیل فله و امثال آنها به صورت دوره گردی ممنوع است. |
ماده ۳۷ |
تهویه مناسب باید به نحوی صورت گیرد که همیشه هوای داخل اماکن سالم، تازه، کافی و عاری از بو باشد. |
ماده ۳۸ |
در فصل گرما حداکثر درجه حرارت داخل اماکن نباید بیشتر از ۳۰ درجه سانتی گراد باشد. |
ماده ۳۹ |
شدت روشنایی نور طبیعی یا مصنوعی در آشپزخانه ۱۰۰ تا ۲۰۰ لوکس، آرایشگاه ۲۰۰ تا ۵۰۰ لوکس، نانوایی ۱۰۰ تا ۳۰۰ لوکس، محل های فرآوری و تولید و بسته بندی ۱۵۰ تا ۲۰۰ لوکس (بسته به نوع کار) و در محوطه عمومی و انبار مراکز و اماکن کارگاه ها و کارخانجات موضوع این آیین نامه باید حداقل ۱۰۰ لوکس و در راهرو، سرسرا، رختکن، توالت، دستشویی و حمام ها باید بین ۵۰ تا ۱۵۰ لوکس باشد. |
ماده ۴۰ |
برای جلوگیری از حریق و انفجار و سایر خطرات احتمالی، باید پیش بینی های لازم با توجه به حجم کار و نوع کار و نوع فعالیت و تعداد کارگران به عمل آید. |
ماده ۴۱ |
کارگاه ها و کارخانجات تولیدی مواد غذایی و بهداشتی مشمول این آیین نامه همچنین هتل ها و متل ها و امثال آنها موظفند زباله تولیدی را همواره به طریق کاملا بهداشتی جمع آوری، نگهداری موقت، حمل و نقل و دفع نمایند. به طوری که اقدامات آنها مورد تایید مقامات بهداشتی باشد. |
ماده ۴۲ |
زباله دان درپوش دار، زنگ نزن، قابل شستشو، قابل حمل و با حجم مناسب و تعداد کافی موجود باشد. |
تبصره |
زباله دان باید مجهز به کیسه زباله و در محل مناسبی قرار گرفته و اطراف آن همواره تمیز باشد. |
ماده ۴۳ |
مگس، پشه و سایر حشرات، سگ، گربه، موش و سایر حیوانات به هیچ وجه نباید در داخل اماکن و کارگاه ها و کارخانجات دیده شوند. |
ماده ۴۴ |
نقشه کلیه ساختمان های اماکن عمومی و مراکز و کارگاه ها و کارخانجات موضوع این آیین نامه به منظور انطباق با موازین بهداشتی قبل از اجرا باید به تصویب مقامات مسئول برسد. |
ماده ۴۶ |
وجود هر گونه حوض یا حوضچه پاشوی و امثال آن ممنوع می باشد، مگر در استخرهای شنا مطابق مفاد ماده ۵۸ این آیین نامه. |
ماده ۴۷ |
نگهداری هرگونه وسایل اضافی و مستهلک و مستعمل و مواد غذایی غیرقابل مصرف و ضایعات در محل کار ممنوع است. |
ماده ۷۵ |
استفاده از مواد غیر استاندارد از جمله کاغذهای بازیافتی و کاغذهایی که تمیز نباشد و روزنامه و همچنین کیسه های پلاستیکی جهت پیچیدن و بسته بندی مواد غذایی ممنوع است. |
ماده ۷۶ |
جعبه های مقوایی و پاکت های کاغذی برای بسته بندی مواد غذایی استفاده می شوند باید از جنس سالم و استاندارد و کاملاً تمیز بوده و از نوع بازیافتی نباشند. |
ماده ۷۷ |
ظروف خمیرگیری باید صاف و تمیز و بدون درز باشد. نصب شیر آب بالای ظروف خمیرگیری لازم است. |
تبصره |
کوشش شود از دستگاه های خودکار برای تهیه خمیر و سایر مواد مخلوط کردنی استفاده گردد. |
ماده ۷۹ |
برای حمل و نقل و جابجایی هر نوع ماده غذایی که بدون شستشو و پخت و پز مجدد به مصرف می رسد؛ انواع نان، شیرینی جات، خشکبار و امثال آنها باید از وسایط نقلیه مخصوص و مجهز به اتاقک محفوظ و مناسب، تمیز و بهداشتی استفاده شود. |
ماده ۸۰ |
برای حمل و نقل مواد اولیه مصرفی و محصولات نهایی کارگاه ها و کارخانجات تولید مواد غذایی، حبوبات، غلات، میوه جات و سبزیجات باید صرفا از وسایط نقلیه مخصوص حمل و نقل این مواد که مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد استفاده شود. |
ماده ۸۱ |
کلیه افرادی که در وسایط نقلیه موضوع مواد ۷۸ لغایت ۸۰ فوق الذکر با جابجایی مواد غذایی سروکار دارند مشمول ماده ۲ این آیین نامه در خصوص اخذ کارت معاینه پزشکی و تبصره های ذیل آن می باشند. |
ماده ۸۲ |
صاحبان وسایط نقلیه موضوع این آیین نامه موظفند قبل از بهره برداری از آنها مجوز حمل و نقل مواد غذایی توسط وسیله نقلیه مربوطه را از وزارت بهداشت اخذ نمایند. |
تبصره |
حمل و نقل هر نوع کالایی غیر از مواد غذایی توسط وسایط نقلیه مجاز حمل این مواد ممنوع و علاوه بر اخذ جریمه موجب توقف وسیله نقلیه متخلف به مدت حداقل یک ماه خواهد شد. |
ماده ۸۳ |
حمل و نقل مواد غذایی و بهداشتی موضوع مواد ۷۸ لغایت ۸۰ این آیین نامه توسط وسایط نقلیه غیرمجاز ممنوع و علاوه بر اخذ جریمه موجب توقف وسیله نقلیه متخلف به مدت حداقل یک ماه خواهد شد. |