منوی دسته بندی

هیچ محصولی در سبد خرید نیست.

انباره های تعفن

۱- انباره تعفن یک طبقه (سپتیک تانک)

سپتیک تانک ساده ترین نوع تصفیه خانه تک واحدی است که تصفیه مکانیکی (ته نشینی) و تصفیه زیستی با کمک باکتری های بی هوازی همزمان در آن انجام می گیرد. سپتیک تانک مانند شکل های ۱ و ۲ تشکیل شده است از انباره سرپوشیده ای که معمولاً با بتن آرمه و در ابعاد کوچک آن به صورت پیش ساخته در کارخانه، با مواد پلاستیکی تهیه می شود. فاضلاب پس از ورود به انباره و به علت کاهش سرعت جریان آن، قسمتی از مواد معلق خود را به صورت ته نشینی از دست می دهدو از سوی دیگر انباره بیرون می رود. درجه آلودگی فاضلابی که از انباره بیرون می رود تقریباً معادل درجه آلودگی فاضلاب بیرون آمده از استخرهای ته نشینی نخستین است. مواد ته نشین شده به صورت لجن در کف انباره با کمک باکتری های بی هوازی هضم می شود. به طوری که انباره دست بالا یک تا دو بار در سال نیاز به خالی کردن پیدا می کند. سپتیک تانک برای تصفیه فاضلاب یک ساختمان و یا مجتمعی از چند ساختمان بکار می رود.

طول انباره های مستطیل شکل را مانند شکل شماره ۲، ۲ تا ۴ برابر پهنای آن انتخاب می کنند. عمق مأثر برای انباره یعنی H باید دست کم ۱/۲ متر باشد. در انباره های بزرگ عمق باید از نظر اقتصادی پیرامون ۲ تا ۳ متر انتخاب شود و فاصله سطح فاضلاب تا سقف انباره باید ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر باشد.

برای بهتر زلال سازی فاضلاب، معمولاً انباره ها را مانند شکل ۱ از دو قسمت و یا مانند شکل ۲ از سه قسمت می سازند. حجم قسمت نخستین را دو برابر قسمت های بعدی انتخاب می کنند تا اینکه تا حدودی نوسان های فاضلاب را جبران کنند و دیگر آنکه مواد جامد بیشتری در آن ته نشین شود. جریان فاضلاب میان قسمت های مختلف انباره مانند شکل ۱ توسط لوله هایی به قطر ۱۵ سانتیمتر و یا مانند شکل ۲ با کمک سوراخ های پیش بینی شده در دیوارهای جداکننده قسمت ها انجام می گیرد. در هر صورت ورود و خروج فاضلاب باید در عمق ۳۰ تا ۴۵ سانتیمتری در زیر سطح آن انجام گیرد تا مواد شناور از انباره فاضلاب بیرون نرود. برای بیرون فرستادن گازهای تولید شده از عمل باکتری های بی هوازی در سپتیک تانک، لازم است لوله های تهویه ای به قطر ۱۰ سانتیمتر که تا سقف ساختمان مجاور امتداد می یابد پیش بینی شود.

محاسبه انباره تعفن

در طرح سپتیک تانک کوشش می شود که باتوجه به میانگین فاضلاب در شبانه روز، مدت زمان توقف ۲۴ ساعت انتخاب شود. در انبارهای بزرگ مدت زمان توقف می تواند تا ۴ ساعت کاهش یابد.

شکل 1 - شمای یک انباره تعفن دو خانه ای و دایره ای شکل

شکل ۱ – شمای یک انباره تعفن دو خانه ای و دایره ای شکل

در آمریکا حجم سپتیک تانک را به صورت زیر حساب و تعیین می کنند.

الف- اگر دبی فاضلاب کم و تا حدود ۲ مترمکعب در شبانه روز باشد، ظرفیت انباره را دست کم ۳ مترمکعب انتخاب می کنند.

ب- در صورتی که دبی فاضلاب میان ۲ تا ۶ مترمکعب در شبانه روز باشد، حجم انباره را معادل ۱/۵ برابر دبی فاضلاب در یک شبانه روز انتخاب می کنند.

ج- در صورتی که دبی فاضلاب ۶ تا ۴۰۰ مترمکعب در شبانه روز باشد، کمترین حجم انباره را از رابطه شماره ۱ محاسبه می کنند.

رابطه 1

رابطه ۱

در رابطه ۱، V نمایشگر حجم انباره برحسب مترمکعب و Q دبی فاضلاب برحسب مترمکعب در شبانه روز است.

شکل 2 - شمای یک انباره تعفن مستطیل و سه خانه ای )ابعاد برحسب میلیمتر داده شده اند(

شکل ۲ – شمای یک انباره تعفن مستطیل و سه خانه ای )ابعاد برحسب میلیمتر داده شده اند(.    ]DIN 4,261]

د- در صورتی که دبی فاضلاب بیش از ۴۰۰ مترمکعب در شبانه روز باشد، بهتر است از روش دیگری مانند انباره های دو طبقه فاضلاب (ایمهف تانک) استفاده شود. استاندارد آلمان غربی، (DIN 4,261)، حجم لازم در انباره برای هر نفر ۳۰۰ لیتر و کمترین حجم انباره را ۳ مترمکعب پیشنهاد کرده است. کمترین حجم انباره را در اتریش ۴ و در سوئیس ۵ مترمکعب می گیرند. استاندارد انگلستان حجم انباره را برای توقف یک شبانه روز میانگین فاضلاب در حالت بدون بارندگی به علاوه ۱/۸ مترمکعب فضا برای جمع شدن لجن پیشنهاد می کند. همچنین کمترین حجم را ۳/۵ مترمکعب پیش بینی کرده است.

استاندارد هندوستان حجم مفید انباره را دست کم ۲/۳ مترمکعب و بر مبنای ۱۱۲ تا ۲۵۲ لیتر برای هر نفر در نظر می گیرد و حجم لجن بدست آمده از انباره را ۰/۲۱ لیتر برای هر نفر در شبانه روز پیش بینی می کند. لجن بدست آمده از سپتیک تانک از نظر وزنی ۲۵ تا ۳۰ درصد و از نظر حجمی ۷۵ تا ۸۰ درصد کمتر از لجنی است که از استخر ته نشینی نخستین بدست می آید.

نگهداری انباره های تعفن

برای اینکه سپتیک تانک با بازده بهتری کار کند باید به نکات زیر توجه شود:

  1. هیچگونه ماده گندزدایی نباید به درون انباره وارد کرد زیره موجب از بین رفتن باکتری های تصفیه کننده فاضلاب می شود.
  2. در فاصله زمانی لازم باید لجن جمع شده در کف انباره را بیرون آورد. لجن آب را می توان به صورت زهکشی و ثقلی خالی کرد و لجن را معمولاً با کمک پمپ بیرون می آورند.
  3. هنگام خالی کردن انباره نبایستی تمام مواد لجنی را بیرون آورد زیرا وجود ته مانده لجن در انباره کار دوباره آن را بهبود می بخشد.

عیب های سپتیک تانک

به طور کلی تصفیه فاضلاب در انباره های تعفن به طور ناقص انجام می گیرد و آن هم برای جمعیتی محدود. این تصفیه ناقص تنها موجب می شود که دفع فاضلاب به زمین آسانتر انجام گرفته و دفع آن به منبع های طبیعی آب در روی زمین زیان کمتری را به محیط زیست وارد سازد ولی در هر صورت دارای معایب یک تصفیه ناقص است.

سپتیک تانک از نظر کار خود نیز دارای این عیب است که قسمتی از مواد ته نشین شده در کف انباره به علت تعفن و تولید گازها، همراه این گاز به سطح فاضلاب در انباره آمده و موجب اختلال در کار سپتیک تانک می شود. همچنین ممکن است این مواد فاضلاب بیرون آید.

جذب فاضلاب در زمین

فاضلابی که در سپتیک تانک تصفیه ناقص شده است، معمولاً در زمین فرستاده می شود. برای وارد کردن فاضلاب به زمین روشهای زیر معمول است:

  1. در صورتی که سطح آب زیرزمینی پایین و امکان ایجاد چاه جذب کننده فاضلاب موجود باشد مانند شکل شماره ۴ از چاه های فاضلاب سنتی برای دفع فاضلاب به زمین استفاده می شود.
  2. در صورتی که سطح آب زیرزمینی بالا و یا زمین از نفوذپذیری زیادی برخوردار نباشد، باید فاضلاب را در زیر سطح زمین پخش کرد. در این صورت مانن شکل شماره ۵ فاضلاب با کمک یک شبکه لوله های سوراخ دار در زمین و در عمق ۴۵ تا ۹۰ سانتیمتری پخش می شود.
شکل ۴ - شمای کلی یک چاه فاضلاب سنتی

شکل ۴ – شمای کلی یک چاه فاضلاب سنتی

شیب لوله های پخش کننده یک چهارصدم (۰/۰۰۲۵) تا یک پانصدم (۰/۰۰۲) انتخاب می شود. فاصله دو لوله موازی ۲ تا ۳ متر انتخاب می شود؛ در صورتی که زمین از نفوذپذیری کمی برخوردار باشد، باید مانند شکل شماره ۶، با ایجاد ترانشه هایی پر از شن و ماسه سطح تماس فاضلاب را با زمین طبیعی افزایش داد.

شکل 5 - شبکه پخش فاضلاب در زمین

شکل ۵ – شبکه پخش فاضلاب در زمین

محاسبه سیستم جذب فاضلاب در زمین

محاسبه سطح لازم برای جذب فاضلاب نیمه تصفیه شده در زمین به صورت زیر انجام می گیرد:

الف- در صورتی که از چاه برای جذب فاضلاب استفاده شود، سطح لازم برای چاه از رابطه شماره۲  محاسبه می شود.

رابطه 2

رابطه ۲

ب- در صورتی که از لوله های سوراخ دار و ترانشه جذب فاضلاب استفاده شود سطح کف ترانشه و یا زمین مجاور به لوله از رابطه شماره ۳ محاسبه می شود.

رابطه 3

رابطه ۳

در رابطه های ۲ و ۳ مقدار Ba برابر بار سطحی و یا دبی فاضلاب وارد بر سطح جذب کننده برحسب مترمکعب در شبانه روز بر هر مترمربع از سطح دیوار چاه یا کف ترانشه است و Ta مدتزمان جذب برحسب دقیقه است که با آزمایش زیر در محل تعیین می شود.

شکل 6 - برش عرضی از شبکه پخش فاضلاب در زیر زمین

شکل ۶ – برش عرضی از شبکه پخش فاضلاب در زیر زمین

برای این کار در زمین مورد نظر برای پخش فاضلاب چاله ای به ابعاد ۳۰ سانتیمتر در ۳۰ سانتیمتر و عمق ۴۵ سانتیمتر می کنند و در آن آب می ریزند و مدت زمانی را که لازم است تا سطح آب ۲/۵ سانتیمتر پایین رود را اندازه گیری می کنند. در صورتی که در محل آزمایش زمین کاملاً خشک باشد، قبلاً آن را مرطوب می سازند و سپس آزمایش می کنند پس از محاسبه سطح لازم و تعیین پهنای ترانشه طول آن محاسبه می شود. در صورت استفاده از چاه برای نفوذ پساب انباره تعفن به زمین، معمولاً در محاسبه سطح لازم، سطح کف چاه را در نظر نمی گیرند زیرا پس از مدتی عملاً به علت ته نشین شدن مواد معلق از نفوذپذیری آن به شدت کاسته می شود. برای آلوده نشدن سطح آب زیرزمینی لازم است که کف اینگونه چاه ها دست کم ۱/۵ تا ۳ متر بالاتر از سطح آب زیرزمینی باشد. زیرا آزمایش ها نشان داده اند که میکروب های بیماریزا همراه فاضلاب می توانند تا ۱/۵ متر در زمین فرو روند و اگر جریان فاضلاب دائمی باشد تا عمق ۳ متری هم می رسند. در محاسبه نخستین و تقریبی می توان یک مترمربع سطح جذب برای هر نفر در نظر گرفت.

۲-انبارهای تعفن دو طبقه (ایمهف تانک)

این انبارها را می توان برای تصفیه فاضلاب جمعیت هایی از ۵۰ تا ۱۵,۰۰۰ نفر ساخت. تفاوت اصلی آن با سپتیک تانک در جداسازی منطقه تعفن است. منطقه ته نشینی با سطح مقطعی به شکل V ساخته می شود. باتوجه به سطح مقطع V، فضای درون این انبارهای تعفن مانند شکل شماره ۷ از سه قسمت زیر تشکیل می شود:

  1. قسمت رویین V که ویژه ته نشینی است. فاضلاب پس از ورود به این قسمت از سرعتش کاسته شده و مواد معلق آن روی سطح شیبدار در دو طرف ته نشین می شود. مواد ته نشین شده روی سطح شیبدار سر خورده و از شیار سرتاسری موجود در ک، وارد قسمت دوم یعنی قسمت زیرین جهت متعفن شدن می شود.
  2. قسمت زیرین V که ویژه متعفن شدن گازهای بدست آمده از هضم بی هوازی لجن هستند، جریان فاضلاب و ته نشینی مواد معلق در استخر ته نشینی به صورت دائمی انجام می گیرد و مواد ته نشین شده از شیارهایی سرتاسری و به پهنای ۱۲ تا ۲۵ سانتیمتر بر اثر نیروی ثقل خود وارد قسمت زیرین می شود، فاضلاب ته نشین شده از سمت دیگر بیرون می رود. ایمهف تانک ها در دو گروه کوچک مانند شکل شماره ۷، برای جمعیت های ۵۰ تا چندصد نفر و بزرگ مانند شکل شماره ۸ برای جمعیت هایی تا دست بالا ۱۵,۰۰۰ نفر ساخته می شوند.

محاسبه انبارهای تعفن دو طبقه

استاندارد آلمان (DIN 4261) برای طراحی ایمهف تانک های کوچک و مانند شکل شماره ۷ عددهای زیر را پیشنهاد می کند:

الف- برای قسمت ته نشین یعنی V۱، حجم را برای هر نفر ۳۰ لیتر و کمترین حجم این قسمت را برابر ۱/۵ مترمکعب تعیین کرده است.

ب- برای قسمت هضم لجن یعنی V۲، حجم را برای هر نفر ۶۰ لیتر و کمترین حجم این قسمت را برابر ۳ مترمکعب مشخص کرده است.

ج- برای قسمت جمع شدن گاز یعنی V۳، حجم را برای هر نفر ۳۰ لیتر و کمترین حجم این قسمت را برابر ۱/۵ مترمکعب پیشنهاد کرده است.

شکل 7 - ایمهف تانک کوچک

شکل ۷ – ایمهف تانک کوچک

پهنای قسمت جمع شدن گاز را در اینگونه انبارها دست کم ۶۵ سانتیمتر می گیرند تا دسترسی به آن امکان پذیر باشد. برای ایمهف تانک های بزرگ و مانند شکل شماره ۸ برای جمعیت های چندصد نفری تا ۱۵,۰۰۰ نفر حجم قسمت ته نشینی را برای هر نفر ۵۰ لیتر و حجم قسمت هضم لجن را برای هر نفر ۱۰۰۰ لیتر در نظر می گیرند.

بار سطحی را در انبارهای تعفن دو طبقه پیرامون ۲ متر در ساعت و بار سرریزها را برابر ۲۵ متر در ساعت برای هر متر طولی در نظر می گیرند. مدت زمان توقف فاضلاب در انبار را ۱/۵ تا ۲ ساعت و سطح قسمت جمع شدن گاز را دست کم ۲۰ درصد کل سطح انباره انتخاب می کنند. بطور کلی برای تعیین ابعاد قسمت ته نشینی نظیر استخرهای ته نشینی نخستین عمل می شود و ابعاد قسمت هضم لجن را مانند انبارهای هضم بی هوازی لجن در گرمای ۱۵ درجه محاسبه می کنند.

شکل 8 - شمای یک ایمهف تانک بزرگ

شکل ۸ – شمای یک ایمهف تانک بزرگ

[gap height=”50″]

[box]

مشخصات منبع مورد استفاده:

[restrict level=3]
نام کتاب: تصفیه فاضلاب

مؤلف: دکتر محمدتقی منزوی

ناشر: انتشارات دانشگاه تهران

نوبت چاپ: چهاردهم

تاریخ نشر: ۱۳۹۲

صفحات مورد استفاده: ۲۴۲ تا ۲۵۱ (فصل پنجم)

[/restrict]

[/box]

این مطلب چقدر مفید بود؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تلفن همراه *